Kişi Başına Düşen Gerçek GSYİH Nedir, Nasıl Hesaplanır ve 1975'ten Günümüze Veriler

Kişi başına düşen gerçek GSYİH, bir ülkenin toplam ekonomik çıktısının kişi sayısına bölünmesi ve enflasyona göre ayarlanmasıyla elde edilen bir ölçüdür. Ülkeler arasındaki ve zaman içindeki yaşam standartlarını karşılaştırmak için kullanılır.

Bu ekonomik gösterge aşağıdaki üç kavramdan oluşur. Kişi başına düşen gerçek GSYİH ‘yi anlamak istiyorsanız önce bunları anlamalısınız.

İlk kavram “gayri safi yurtiçi hasıla“dır. Bu, bir ülkenin bir yılda ürettiği her şeyi ölçer. GSYİH ‘nin bileşenleri hane halkı tüketimi, iş yatırımı, kamu harcamaları ve ithalattan çıkarılan ihracattır. TÜİK bunu üç ayda bir raporlayarak tahminini her ay günceller.

İkincisi, fiyat değişikliklerinin etkisi olmayan GSYİH olan “gerçek GSYİH “dir. Enflasyon, düzenli, “nominal” GSYİH’yi yükseltir, bu nedenle bir ekonomiyi zaman içinde karşılaştırmak istediğinizde gerçek GSYİH daha doğru bir ölçümdür.

Üçüncüsü, “kişi başına” dır. Gerçek GSYİH, kişi başına düşen gerçek GSYİH ‘yi hesaplamak için bir ülkenin nüfusuna bölünür. Çok farklı nüfus büyüklüklerine sahip ülkeler için GSYİH gibi ekonomik göstergeleri karşılaştırmanın en iyi yoludur.

Kişi Başına Düşen Gerçek GSYİH Formülü

Kişi başına düşen reel GSYİH formülü, elinizdeki verilere bağlıdır. En basitinden başlayalım. Reel GSYİH’yi (R) zaten biliyorsanız, bunu nüfusa (C) bölersiniz:

R/C = kişi başına düşen reel GSYİH.

Gerçek GSYİH ‘yi bilmiyorsanız, örtük fiyat deflatörünü (D) biliyorsanız, nominal GSYİH ‘den (N) hesaplayabilirsiniz. Deflatör, enflasyon olmasaydı mal ve hizmetlerin bugün ne kadara mal olacağının oranıdır. Başka bir enflasyon ölçüsü olan Tüketici Fiyat Endeksi’ne benzer. Bileşenleri farklı şekilde ağırlıklandırılır.

Sadece nominal GSYİH’yi (N) ve deflatörü (D) biliyorsanız, kişi başına düşen gerçek GSYİH ‘yi (R) hesaplamak için formül şu şekildedir:

(N/D) / C = kişi başına düşen reel GSYİH

1975’ten Bu Yana Dolar Olarak Türkiye’de Kişi Başına Düşen Reel GSYİH

Yıl	Kişi Başına Düşen Reel GSYİH (ABD Doları)
1975	1.592
1976	1.783
1977	1.997
1978	2.139
1979	2.560
1980	2.090
1981	2.128
1982	1.872
1983	1.736
1984	1.645
1985	1.817
1986	2.007
1987	2.251
1988	2.339
1989	2.695
1990	3.726
1991	3.663
1992	3.784
1993	4.215
1994	3.080
1995	3.872
1996	4.109
1997	4.219
1998	4.442
1999	4.003
2000	4.229
2001	3.084
2002	3.581
2003	4.698
2004	5.961
2005	7.304
2006	7.906
2007	9.656
2008	10.931
2009	8.980
2010	10.560
2011	11.205
2012	11.588
2013	12.480
2014	12.112
2015	11.019
2016	10.883
2017	10.597
2018	9.693
2019	9.127
2020	8.599
2021	9.539
2022	10.655
2023	13.110