Esnek Olmayan Talep Nedir?

Esnek olmayan talep, ekonomistlerin, fiyatı ne kadar yükselirse yükselsin veya düşerse düşsün, bir ürüne olan talebin aynı kaldığı durumu ifade etmek için kullandıkları bir terimdir.

Esnek Olmayan Talep Nasıl Çalışır?

Talep Yasası, satın alınan miktarın fiyatla ters orantılı hareket etmesi gerektiğini söyler. Bu, fiyatlar arttıkça talebin azalması ve fiyatlar azaldıkça talebin artması gerektiği anlamına gelir. Ancak, fiyat ve talep arasındaki bu ilişki her zaman mükemmel bir şekilde ilişkili değildir.¹

Talep esnekliğini hesaplamak için, bir mal için talep edilen miktardaki yüzdelik değişimi, aynı mal için fiyattaki yüzdelik değişime bölersiniz. Örneğin, muz fiyatı %10 düşse ve buna karşılık gelen talep-miktar artışı %10 olsa, oran 0,1/0,1 = 1 olur.

Not
Birin oranına “birim elastik” adı verilir; bu, talep edilen miktardaki bir değişikliğe fiyatta eşit bir değişimin eşlik etmesi anlamına gelir.

Esnek talep, talep edilen miktarın fiyata oranı birden fazla olduğunda ortaya çıkar. Örneğin, fiyat %10 düşerse ve talep edilen miktar %50 artarsa, oran 0,5/0,1 = 5 olur. Diğer uçta, fiyat %10 düşerse ve talep edilen miktar değişmezse, oran 0/0,1 = 0 olur. Buna “mükemmel derecede esnek olmayan” denir.²

Esnek Olmayan Talep Örnekleri

Esnek olmayan talep, talep edilen miktarın fiyata oranı sıfır ile bir birim elastik arasında olduğunda ortaya çıkar. Bu durum genellikle belirli bir mal veya hizmetin yeterli ikamesi olmadığında ve bir zorunluluğu temsil ettiğinde ortaya çıkar.

Esnek olmayan talebe sahip mallara örnek olarak benzin, gıdalar ve ilaçlar verilebilir. Bu ürünlerin fiyatları değiştiğinde, talep çok fazla dalgalanmaz çünkü bu ürünler çoğu tüketicinin günlük yaşamında gereklidir. Buna karşılık, lüks otomobiller, tatlı yiyecekler veya eğlence gibi lüks mallara olan talep çok daha elastik olma eğilimindedir.
Talebin geniş bir ürün kategorisi için (örneğin meyve) esnek olmayabileceğini ancak bu ürünün belirli türleri veya markaları için elastik olabileceğini belirtmekte fayda var. Bu nedenle, örneğin, meyveye olan tüketici talebi çok fazla dalgalanmayabilir, ancak elma fiyatlarındaki bir artış daha fazla insanın üzüm satın almasına yol açabilir.³

Esnek Olmayan Talep Eğrisi Nedir?

Bir ürüne olan talebin esnek olup olmadığını talep eğrisine bakarak anlayabilirsiniz. Talep edilen miktar fiyat kadar değişmediğinden, dik görünecektir. Grafikteki yatay eksenden ölçüldüğünde 45 derecelik bir açı olan birim elastik eğriden daha dik olan herhangi bir eğri olacaktır.

Not
Talep ne kadar esnek değilse eğri de o kadar dik olur. Eğer tamamen esnek değilse, o zaman dikey bir çizgi olacaktır.

Bir ürüne olan talebi beş faktör belirler. Bunlar fiyat, alternatiflerin fiyatı, gelir, zevkler ve beklentilerdir. Toplam talep için altıncı belirleyici alıcı sayısıdır. Talep eğrisi miktarın fiyata göre nasıl değiştiğini gösterir. Diğer belirleyicilerden biri değişirse, tüm talep eğrisini kaydırır. Fiyat değişmeden kalsa bile, o mal veya hizmetin az ya da çok talebi olacaktır.⁴

Esnek Olmayan Talep ve Esnek Talep

ESNEK OLMAYAN TALEP	ESNEK TALEP
Fiyat değişimine göre talepte değişim az olur.	Talepteki değişim fiyat değişimine göre az veya çok olabilir.
Gerçek hayattan örnekler arasında kamu hizmetleri, ilaçlar veya benzin yer alır.	Gerçek hayattan örnekler arasında lüks eşyalar veya gerekli olmayan eşyalar yer alır.

Esnek olmayan ve esnek talep arasındaki farkı açıklamak için, “esnek olmayan talep” teriminin, satın alma fiyatı değişse bile talebini kaybetmeyen mallar, hizmetler veya ürünler için ayrılmış bir terim olduğunu bilmek önemlidir.

Buna karşılık, esnek talep, fiyatları değiştiğinde tüketici talebinde dalgalanma olan ürünleri ifade eder. Örneğin, bir ürünün fiyatı artarsa, tüketiciler muhtemelen o kadar fazla satın almayacaktır. Fiyat düşerse, tahmin edilenden daha fazla satın alabilirler.

Esnek Olmayan Talep Sizin İçin Ne İfade Ediyor?

Tüketiciler ve işletmeler için, esnek olmayan talebin gerçekliği, bazı malların fiyat dalgalanmalarına diğerlerinden daha duyarlı olduğu anlamına gelir. Birçok durumda, bunlar değiştirilmesi veya vazgeçilmesi en zor olan ürünlerdir.

Esnek olmayan talebe sahip bir malın fiyatı yükseldiğinde, siz veya işletmeniz bu fiyat değişikliğini absorbe etmek zorunda kalabilirsiniz. Bunu yapmak için, daha az lüks mal veya temel ihtiyaç olmayan ürünler satın almanız gerekebilir. Tersine, temel ihtiyaçlardaki fiyatlar düştüğünde, işletmelerin gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı korunmak için stok yapması akıllıca olabilir.

Talep gelir esnekliği nedir?

Talebin gelir esnekliği, belirli mal ve hizmetlere olan talebin tüketici gelirindeki değişikliklere göre ne kadar dalgalandığını ölçer. Etki benzer olacaktır, ancak ilişki fiyat esnekliğinin ters yönünde çalışır. Artan fiyatlar genellikle daha düşük talebe neden olurken, artan gelir daha yüksek talebe yol açma eğilimindedir. Ancak her iki durumda da, bazı mallara olan talep diğerlerinden daha esnektir.⁵

Talebin çapraz fiyat esnekliği nedir?

Çapraz fiyat esnekliği, bir malın fiyatının başka bir malın fiyat değişikliklerine yanıt olarak ne kadar dalgalandığını ifade eder. Bir mal kolayca başka bir malın yerine kullanılabildiğinde, genellikle aralarında yüksek çapraz fiyat talebi esnekliği olur. Bu, örneğin, rakip üreticilerin benzer arabaları veya iki benzer akıllı telefon gibi doğrudan rekabet eden ürünlerde yaygındır.

Talebin esnekliğini hesaplama formülü nedir?

Talep esnekliği = Bir mal veya hizmete olan talebin % değişimi / Aynı mal veya hizmete olan fiyatın % değişimi

Temel Çıkarımlar

Ekonomide esnek olmayan talep, bir ürüne olan talebin fiyat kadar değişmediği durumlarda ortaya çıkar.
Dik bir talep eğrisi grafiksel olarak esnek olmayan talebi temsil eder. Eğri ne kadar dikse, o ürün veya hizmete olan talep o kadar esnek değildir.
Esnek olmayan talep, benzin veya reçeteli ilaçlar gibi fiyat değişikliklerine neredeyse hiç tepki vermeyen ürünler için geçerlidir.