Talep Yasası Nedir?

Talep yasası, diğer her şey eşit olduğunda, bir mal veya hizmetin satın alınan miktarının fiyatın bir fonksiyonu olduğunu belirtir.

Talep Yasası Tanımı ve Örnekleri

Talep yasasına göre, bir mal veya hizmetin satın alınan miktarı, diğer tüm şeyler eşit olduğunda, fiyatın bir fonksiyonudur. Başka hiçbir şey değişmediği sürece, insanlar fiyatı arttığında bir şeyden daha az satın alacaklardır. Fiyatı düştüğünde ise daha fazla satın alacaklardır.¹

Bu ilişki “diğer her şey eşit kaldığı” sürece geçerlidir. Bu kısım o kadar önemlidir ki ekonomistler bunu tanımlamak için Latince bir terim kullanırlar: ceteris paribus.²

Talep yasası, şeylerin neden bu şekilde fiyatlandırıldığını anlamamıza yardımcı olabilir. Örneğin, perakendeciler her satış yaptıklarında talep yasasını kullanırlar. Kısa vadede, diğer her şey eşittir. Satışlar talebi artırmada çok başarılıdır. Alışveriş yapanlar ilan edilen fiyat düşüşüne hemen yanıt verir. Özellikle Kara Cuma (Black Friday ) ve Siber Pazartesi (Cyber Monday) gibi büyük tatil indirimleri sırasında işe yarar.

Talep Yasası Nasıl Çalışır?

Talep yasasını görselleştirmenin iki ana yolu vardır: talep çizelgesi ve talep eğrisi.

Talep çizelgesi, belirli bir fiyattan satın alınacak tam miktarı söyler. Talep eğrisi, bu sayıları bir grafikte gösterir. Miktar yatay veya x ekseninde, fiyat ise dikey veya y eksenindedir.³

Eğer satın alınan miktar, fiyat değiştiğinde çok fazla değişiyorsa, buna esnek talep denir. Bunun bir örneği dondurma satın almak olabilir. Fiyat sizin tercihinize göre çok yükselirse, bunun yerine kolayca farklı bir tatlı satın alabilirsiniz.

Fiyat değiştiğinde miktar çok fazla değişmiyorsa buna esnek olmayan talep denir. Bunun bir örneği benzindir. Fiyattan bağımsız olarak işe gitmek için yeterli miktarda satın almanız gerekir.⁴

Talep seviyesini belirleyen faktörlere “belirleyiciler” denir. Bunlar ayrıca ceteris paribus altında eşit olması gereken “diğer tüm şeylerin” bir parçasıdır. Talebin belirleyicileri ilgili mal veya hizmetlerin fiyatları, gelir, zevkler veya tercihler ve beklentilerdir.⁵

Önemli
Toplam talep için piyasadaki alıcı sayısı da belirleyicidir.

Diğer belirleyiciler değişirse, tüketiciler fiyat aynı kalsa bile daha fazla veya daha az ürün satın alacaklardır. Buna talep eğrisinde kayma denir.⁶

Talep Yasası ve İş Döngüsü

Politikacılar ve merkez bankacıları talep yasasını çok iyi anlıyorlar. TCMB, işsizliği azaltırken enflasyonu önlemeye çalışıyor.

İş döngüsünün genişleme evresinde TCMB, her şeyin fiyatını artırarak tüm mal ve hizmetlere olan talebi azaltmaya çalışır. Bunu daraltıcı para politikasıyla yapar. Gecelik faiz oranını yükseltir, bu da kredi ve ipotek faiz oranlarını artırır.

Not
Bu, fiyatları yükseltmekle aynı etkiye sahiptir – önce kredilerde, sonra krediyle satın alınan her şeyde ve son olarak da diğer her şeyde.

Elbette, fiyatlar yükseldiğinde enflasyon da yükselir. Ancak bu her zaman kötü bir şey değildir. TCMB’nin çekirdek enflasyon oranı için %5’lik bir enflasyon hedefi vardır. Ülkenin merkez bankası bu seviyede ılımlı bir enflasyon ister. Fiyatların yılda %5 artacağı beklentisini belirler. Talep artar çünkü insanlar gelecek yıl her şeyin daha pahalı olacağını bilirler. Şimdi satın alabilirlerse alırlar, diğer şartlar sabitken.

Bir durgunluk veya iş döngüsünün daralma aşamasında, politika yapıcıların daha kötü bir sorunu vardır. İşçiler işlerini ve evlerini kaybettiğinde ve daha az gelir ve servete sahip olduğunda talebi teşvik etmek zorundadırlar. Genişleyici para politikası faiz oranlarını düşürür, böylece her şeyin fiyatını düşürür. Resesyon yeterince kötüyse, düşük geliri telafi edecek kadar fiyatı düşürmez.

Bu durumda, genişleyici maliye politikasına ihtiyaç vardır. Yüksek işsizlik dönemlerinde, hükümet işsizlik yardımlarını uzatabilir ve vergileri kesebilir. Sonuç olarak, hükümetin vergi geliri düştüğü için açık artar. Güven ve talep geri geldiğinde, vergi gelirleri arttıkça açık daralmalıdır.

Temel Çıkarımlar

Talep yasası, fiyat ile talep arasındaki ters ilişkiyi doğrular. İnsanlar bir şeyin fiyatı arttığında daha az satın alır; fiyatı düştüğünde daha fazla satın alır.
Talep yasası, fiyat hariç talebin tüm belirleyicilerinin değişmeden kaldığını varsayar.
Talep, talep çizelgesi adı verilen bir grafik içindeki talep eğrisi ile görsel olarak temsil edilebilir.
Fiyatın yanı sıra, talebi etkileyen faktörler tüketici geliri, tercihler, beklentiler ve ilgili emtiaların fiyatlarıdır. Alıcı sayısı da talebi etkileyebilir.