Kredi Puanı Nasıl Çalışır?

Kredi puanı, kredi verenlerin kredi başvurularını onaylayıp onaylamayacaklarına ve hangi kredi koşullarını sunacaklarına karar vermelerine yardımcı olur. Kredi puanı, kredi raporlarınızdaki borçlanma geçmişinizi özetleyen bilgileri kullanan algoritmalar tarafından oluşturulur.

Kredi Puanı Temelleri

Kredi puanı, borç verenlerin kararlarını kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Bankalar, kredinizi ödemede temerrüde düşme riskinizin ne kadar olduğunu bilmek isterler, bu yüzden ipuçları için borç alma geçmişinize bakarlar. Örneğin, daha önce borç alıp almadığınızı ve kredileri başarıyla geri ödeyip ödemediğinizi veya yakın zamanda birkaç kredinin ödemelerini durdurup durdurmadığınızı bilmek isterler.

Her kredi başvurusu için kredi raporlarını incelemek için 20 dakika harcamak yerine, bir puana bakmak, borç verenlere başvuranın kredibilitesi hakkında hızlı ve genel bir fikir verir.

Kredi puanı ayrıca borçlular için de faydalı olabilir. Bir puan onlara bilmeleri gereken şeylerin çoğunu söylediğinde, borç verenler öznel yargı kullanma konusunda daha az yeteneklidir. Puanlar, nasıl göründüğünüze veya nasıl davrandığınıza göre ayrımcılık yapmamalıdır.

Kredi Puanı Nasıl Hesaplanır?

Kredi notunuz hesaplanırken farklı bileşenler dikkate alınır ve her bileşenin farklı bir yüzdesi vardır. Hesaplama yöntemi aşağıdaki gibidir:

• Kredili Ürün Ödeme Alışkanlıkları
  Kredi (finansman) ödemelerinin zamanında yapılması kredi notunuzu yükseltir. Son ödeme tarihi geçtikten sonra yapılan ödemeler kredi notunuzu olumsuz etkileyen nedenlerin başında gelir. Kredili ürün ödeme alışkanlıklarınız kredi notunuzun %45’ini oluşturur.
• Mevcut Hesap ve Borç Durumu
  Mevcut hesap ve borç durumunuz; iyi ve kötü kapanmış krediler, teminatlı veya teminatsız mevcut borç bakiyeleri ve limitler dikkate alınarak hesaplanır ve kredi notunuzun %32’sini oluşturur.
• Yeni Kredili Ürün Açılışları
  Henüz ödeme performansı belirli olmamakla birlikte yakın zamanda alınan krediler, kişinin risklilik oranını arttıran bir unsurdur ve kredi notunun %5’ini oluşturur.
• Kredi (Finansman) Kullanım Yoğunluğu
  Kredi (finansman) kullanan ve düzenli ödeme geçmişine sahip olan bir kişinin kredi notu, hiç kullanmayan ya da az kullanan bir kişiye göre daha yüksek olabilir. Kredi ya da finansman kullanım yoğunluğu kredi notunuzun %18’ini oluşturur.

Kredi Puanı Nasıl Değerlendirilir?

Türkiye’deki en bilinen kredi puanı sistemi Kredi Kayıt Bürosu (KKB) tarafından yönetilen “Findeks” kredi puanıdır. Findeks kredi puanı, bireylerin ve işletmelerin kredi ödemelerini, borç durumlarını, kredi kullanım alışkanlıklarını ve diğer finansal aktivitelerini değerlendirerek bir puan oluşturur. Bu puan, genellikle 1 ile 1900 arasında değişir ve şu şekilde sınıflandırılır:

• 1-699 puan arası “en riskli” grup olarak kabul edilir. Bu puan aralığındaysanız finansman başvurularınız reddedilir.
• 700-1.099 puan arası “orta riskli” grup olarak kabul edilir. Bu puan aralığında finansman başvurularınızın reddedilme olasılığı yüksektir.
• 1.100 -1.499 puan arası “az riskli” grup olarak kabul edilir. Bu gruba dahilseniz başvurunuz gelirlerinize odaklı olarak incelenir ve kabul edilme olasılığı vardır.
• 1.500-1.699 puan arası “iyi” olarak kabul edilir. Bu puan aralığında başvurularınızın kabul edilme ihtimali yüksektir.
• 1.700-1.900 puan arası “çok iyi” olarak kabul edilir. Bu puan aralığında, başka sorunlar çıkmaması halinde başvurunuz onaylanacaktır.

Kredi Puanını Olumlu Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Kredi puanınızı olumlu yönde etkilemek için dikkat etmeniz gereken ana unsurlar şunlardır:

1. Düzenli ve Zamanında Ödeme: Kredi kartları, krediler veya diğer borçlarınızı düzenli ve zamanında ödemek, kredi notunuzu en fazla etkileyen faktörlerden biridir. Geçmişteki ödeme performansınız, kredi notunuzu belirleyen en büyük etkendir.
2. Limit Aşımından Kaçınma: Kredi kartlarında ve kredili mevduat/katılım fonu hesaplarında limit aşımına geçmemek, kredi notunuz üzerinde olumlu etki yapacaktır.
3. Çeşitli Kredi Hesapları: Farklı türdeki kredi hesaplarına sahip olmak, kredi notunuzu çeşitlendirir ve genel finansal sağlığınıza olumlu etki yapar. Örneğin, kredi kartı, kişisel kredi veya kredili mevduat/katılım fonu hesabı gibi çeşitli hesap türleri bulundurmak faydalı olabilir.
4. Uzun Kredi Geçmişi: Finansal kuruluşlar, daha uzun kredi geçmişi olan bireyleri daha güvenilir olarak değerlendirir. Uzun vadeli ödeme alışkanlığı ve finansal istikrar, kredi notunu olumlu etkiler.
5. Düşük Borç Miktarı: Toplam borç miktarınız kredi notunuzu etkiler. Daha az borç taşıyan bir birey, genellikle finansal olarak daha iyi durumda kabul edilir.

Kredi Puanını Olumsuz Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Kredi puanınız, bankaların size kredi verme kararını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Finansal kararlarınız ve finansal ürünleri kullanma alışkanlıklarınız, siz farkında olmasanız bile kredi notunuzu olumsuz etkileyebilir. Kredi notunuzu olumsuz etkileyebilecek faktörler şunlardır:

1. Geç Ödemeler: Kredi kartları, krediler ve diğer borçlara ait ödemelerinizi bir gün bile geç yapmak kredi notunuzu olumsuz etkiler. Bu nedenle ödeme planlarınızı takip etmeli ve her ay faturalarınızı zamanında ödemelisiniz.
2. Nakit Kullanımı: Kredi kartı yerine sürekli olarak nakit kullanmak kredi notunuzu olumsuz etkileyebilir. Limitleriniz dahilinde kredi kartı kullanmanız, ödemelerinizi tam zamanında ve eksiksiz yapmanız, sağlıklı bir kredi notu oluşturmanızı sağlar.
3. Yüksek Borç Miktarı: Kredi kartlarınızdaki ve diğer kredili ürünlerinizdeki toplam borç miktarı da kredi notunuzu etkiler. Borç miktarınız ne kadar yüksek olursa, kredi notunuz o kadar düşük olur. Kredi notunuzu yükseltmek için borçlarınızı azaltmalısınız.
4. Sık Başvuru: Sık sık yeni kredi veya kredi kartı başvurusu yapmak, riskli bir işaret olarak görülebilir ve kredi notunuzu olumsuz etkileyebilir. Üstelik bu başvurulardan ret yanıtı almanın kredi notunuza olumsuz etkisi daha büyük olur.
5. Düşük Kullanılabilir Limit: Kredi kartınızdaki kullanılabilir limitin çok düşük olması kredi notunuza olumsuz yansıyabilir. Limitlerinizi düzenli şekilde ödeme yapabileceğiniz seviyede tutmaya çalışın.

Kredi Puanı Nasıl Yükselir?

Kredi notunuzu yükseltmek sabır, disiplin ve finansal farkındalık gerektiren bir süreçtir. Düzenli olarak finansal hedeflerinizi takip ederek ve sağlıklı alışkanlıklar geliştirerek kredi notunuzu zaman içinde olumlu yönde etkileyebilirsiniz. Kredi notunuzu yükseltmek için atabileceğiniz temel adımlar şunlardır:

1. Düzenli Ödeme: Kredi notunuzu en fazla etkileyen faktör düzenli ve zamanında yaptığınız ödemelerdir. Kredi kartları, krediler ve diğer borçlarınızı düzenli olarak ödediğinizden emin olun.
2. Sağlıklı Ödeme Planı: Bankalara kredi ya da kredi kartı borcunuz varsa sağlıklı bir ödeme planı oluşturun, gerekirse bankalarla görüşerek borç yapılandırması talep edin.
3. Kredi Çeşitliliği: Farklı türde kredi hesaplarına sahip olmak kredi notunuzu olumlu yönde etkiler. Örneğin, kredi kartı alın, kredili mevduat/katılım fonu hesabı açın ve ekstrelerinizi düzenli olarak ödeyin.
4. Uzun Vadeli Planlar: Kredi notunu yükseltmek zaman alabilir. Uzun vadeli finansal planlarınızı yaparak, düzenli ödemeler ve finansal alışkanlıklarınızla kredi notunuzu yavaşça yükseltebilirsiniz.

Kredi Puanı Nasıl Öğrenilir?

Kredi puanınız Findeks web sitesi ya da mobil uygulaması üzerinden sisteme kayıt olarak öğrenebilirsiniz. Kredi notu öğrenmek ücretli bir işlemdir. İhtiyacınıza göre dilerseniz tek seferlik ödeme yapabilir, dilerseniz yıllık paket satın alabilirsiniz.

Findeks sistemi, sadece kendi kredi notunuzu değil, farklı kişilerin de kredi notlarını öğrenmenize olanak tanır. Bu işlem için kredi notunu öğrenmek istediğiniz kişinin onayını almanız gerekir. Farklı bir kişinin Findeks kredi notunu öğrenmek için iki farklı şekilde onay alabilirsiniz:

• Talep Gönderme Yöntemi: Findeks Mobil Uygulama veya internet şubesindeki ilgili alana, Findeks Kredi Notu alınmak istenen kişinin bilgileri girilerek bu kişiye sistem üzerinden talep gönderilmesi sağlanır ve Findeks Kredi Notunun paylaşımı için izin istenir. Talebe onay verildiğinde ilgili rapor görüntülenebilir.
• Ön Onay Yöntemi: Findeks Kredi Notu istenen kişinin, Findeks mobil uygulaması veya internet şubesinde bulunan Paylaşım Ayarları menüsü üzerinden, raporunu paylaşmak istediği kişi ya da kurumun TCKN veya VKN bilgisini girerek ön onay vermesi gerekmektedir.