Bütçe Oluşturmak İçin 50/30/20 Kuralı

50/30/20 kuralı, bütçenizi üç kategoriye göre tahsis etmenin bir yoludur: ihtiyaçlar, istekler ve finansal hedefler. Bu kesin bir kural değil, finansal olarak sağlam bir bütçe oluşturmanıza yardımcı olacak kabataslak bir kılavuzdur.

Kuralın nasıl uygulanacağını daha iyi anlamak için, geçmişine, nasıl çalıştığına ve sınırlamalarına bakacağız ve bir örnek üzerinden gideceğiz. Başka bir deyişle, 50/30/20 kuralını kullanarak bir bütçeyi nasıl ve neden kendiniz oluşturacağınızı göstereceğiz.

50/30/20 Kuralı Nedir?

50/30/20 kuralı, bütçenizi nasıl planlayacağınıza dair bir dizi kolay yönergedir. Bunları kullanarak, gelirinizi aşağıdaki kategorilere tahsis edebilirsiniz.

%50 İhtiyaçlara

İhtiyaçlar, onlarsız yaşayamayacağınız veya en azından çok kolay yaşayamayacağınız şeylerdir. Bunlar şunlar olabilir:

• Kira
• Market
• Elektrik, su gibi faturalar

%30 İsteklere

İstekler, arzuladığınız ancak hayatta kalmak için gerçekten ihtiyaç duymadığınız şeylerdir. Bunlar şunlar olabilir:

• Hobiler
• Tatiller
• Dışarıda yemek yemek
• Netflix ve Amazon gibi dijital yayın hizmetleri

%20 Finansal Hedeflere

Bu kategori iki ana alanı kapsamaktadır:

• Emeklilik yatırımları, ev peşinatı gibi uzun vadeli finansal hedefler
• Borç ödemeleri

Çünkü bu sadece bütçenizi planlamak için bir kılavuzdur, Defter gibi bir uygulama ile bütçe takibi yaparak harcamaları izlemek için bir şeyle desteklemeniz gerekecektir. Daha sonra 50/30/20 yüzdelerini tercih ettiğiniz bütçe izleyicisi içinde hedef olarak ayarlayabilirsiniz.

50/30/20 Kuralı Nereden Geliyor?

50/30/20 kuralı, Senatör Elizabeth Warren (terimin ilk ortaya atıldığı dönemde Harvard Hukuk Profesörüydü) ve kızı Amelia Warren Tyagi tarafından “All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan” adlı kitapta popüler hale getirildi. Bu kural, işçi sınıfı ailelerinin geleceğe ve öngörülemeyen koşullara hazırlıklı olmak için harcamalarını planlamaları için kabataslak bir kural olarak tasarlanmıştı.

Bütçe Oluşturmak İçin 50/30/20 Kuralı Nasıl Kullanılır?

Çoğu insan çok az birikim yapar ve farkında olmadan çok fazla harcar. 50/30/20 kuralı, finansal alışkanlıklarınızın farkına varmanın ve aşırı harcamayı ve az biriktirmeyi sınırlamanın bir yoludur. Sizin için çok önemli olmayan şeylere daha az harcayarak, önemli olan şeyler için daha fazla biriktirebilirsiniz.

İşte nasıl çalıştığı:

1. Aylık gelirinizi hesaplayın: Maaşınızı, ek gelirlerinizi, kiralarınızı ve varsa başka gelir kaynaklarının toplamını hesaplayın
2. Her kategori için bir harcama sınırı hesaplayın: Net maaşınızı 0,50 (ihtiyaçlar için), 0,30 (istekler için) ve 0,20 (finansal hedefler için) ile çarparak her kategoride ideal olarak ne kadar harcama yapmanız gerektiğini görün.
3. Bütçenizi şu sayılar etrafında planlayın: Bu üç kategoriyi aylık harcamalarla doldurabileceğiniz “kovalar” olarak düşünün. Aylık harcamalarınızı her birinin düştüğü kategori altında listeleyin ve toplayın ve önceki adımda belirlediğiniz aylık hedeflerden daha az harcama yapıp yapmadığınızı görün.
4. Bütçenizi takip edin: Her ay harcamalarınızı takip edin ve ileride harcama eşiklerinize uymak için gerektiğinde değişiklikler yapın.

50/30/20 Kuralının Bir Örneği

Yukarıdaki adımları kullanan bir örnek şöyledir:

1. Aylık gelirinizi hesaplayın: Diyelim ki siz ve eşiniz işlerinizden dolayı her ay banka hesabınıza toplam 40.000 lira yatıyor. Başka ekstra geliriniz yok diyelim.
2. Her kategori için bir harcama eşiği hesaplayın: 50/30/20 kuralına göre, “ihtiyaçlara” ayırmanız gereken miktar 20.000 liradır (40.000 lira x 0,50). “İsteklere” ayırmanız gereken miktar 12.000 liradır (40.000 lira x 0,30). Finansal hedeflere ayırmanız gereken miktar 8.000 liradır (40.000 lira x 0,20).
3. Bütçenizi bu rakamlara göre planlayın: Harcamalarınızı planlamak veya bu hedeflerle ne kadar uyumlu olduğunu görmek için bütçenizi inceleyin.

Toplam Gelir	40.000₺
İhtiyaçlar: 40.000₺ x 0.50	20.000₺
İstekler: 40.000₺ x 0.30	12.000₺
Birikim: 40.000₺ x 0.20	8.000₺

50/30/20 Kuralı Neden Genel Olarak İşe Yarar?

Finansal durumunuzu anlamak kafa karıştırıcıdır ve nereden başlayacağınızı bilmek genellikle zordur. 50/30/20 kuralının bu kadar iyi çalışmasının bir nedeni de budur: Aksi takdirde korkutucu olabilecek bir şeyi kontrol altına almanın kolay bir yoludur.

Bu hedeflere ne kadar iyi bağlı kaldığınızı takip ederek daha ileri gitmeseniz bile, yine de finansal nabzınızı tutmanın iyi bir yoludur.

Biraz Kuşku İyidir

Her kuralda olduğu gibi, 50/30/20 kuralına da şüpheyle yaklaşmakta fayda var.

Potansiyel Gri Alanlar

Harcamalarınızı üç kategoriye göre ayırmak bazen zordur. Örneğin, herkesin yemek yemesi gerekir, ancak bazı market ürünleri istekler kategorisine girer (şekerli gazlı içecekler ve sağlıksız atıştırmalıklar gibi).

Düşük Gelirli Kişiler İçin Zor Olabilir

Eğer sadece geçinmenize yetecek kadar para kazanıyorsanız, özellikle bir aileyi geçindiriyorsanız, nasıl yaşıyor olursanız olun gelirinizin %20’sini biriktirmekte zorlanabilirsiniz.

Tasarruflar Yeterli Olmayabilir

Öte yandan, erken emekli olmak veya yüksek gelirli bir bölgede ev satın almak gibi büyük hedefleriniz varsa, %20 yeterli olmayabilir.

Bütçenizi Hala Takip Etmeniz Gerekiyor

50/30/20 bütçe kuralı bütçe bulmacasının yalnızca bir parçasıdır. Bu yüzdeleri hedeflemek iyidir, ancak harcamalarınızı takip etmediğiniz sürece, bunlara gerçekten ulaşıp ulaşmadığınızı asla bilemezsiniz.

50/30/20 Kuralı ve Diğer Bütçeleme Yöntemleri

50/30/20 kuralı bütçe için tek kural değildir. İşte sizin için daha iyi işe yarayabilecek birkaç başka bütçeleme tekniği:

• 80/20 Kuralı: Bu yöntemle, gelirinizin %20’sini hemen tasarruf için ayırırsınız. Diğer %80’i istediğiniz şeye harcamanız için size aittir ve hiçbir takip gerektirmez.
• 70/20/10 Kuralı: Bu kural, 50/30/20 kuralına benzerdir, ancak bunun yerine bütçenizi şu şekilde ayırırsınız: %70 yaşam giderlerine, %20 borç ödemelerine ve %10 tasarrufa.

Temel Çıkarımlar

• 50/30/20 kuralı, bütçenizi buna göre tahsis etmek için bir kılavuzdur: %50 “ihtiyaçlara”, %30 “isteklere” ve %20 finansal hedeflerinize.
• Kural, ABD Senatörü Elizabeth Warren ve kızı Amelia Warren Tyagi tarafından yazılan bir kitapta popüler hale getirildi.
• Yüzdelerinizin kişisel koşullarınıza göre ayarlanması gerekebilir.
• Bu yalnızca bütçenizi nasıl planlayacağınıza dair bir kuraldır; bütçenizi sizin adınıza takip etmez.

Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)

Başkasına yardım etmek 50/30/20 kuralında nasıl yer alır?

Herhangi bir kuralda olduğu gibi, bunu da kendi özel durumunuza uyacak şekilde ayarlamanız gerekir. Sadaka, zekat veya başka bir dini harcama söz konusu olduğunda, bireyler bunun “istedikleri” veya “ihtiyaç duydukları” bir şey olup olmadığına kendileri karar verebilirler.

50/30/20 kuralında kredi kartı borcu nereye gider?

Borcu ödemek finansal bir hedef olarak kabul edilir. Bu, bütçenizin %20’sini borcu ödeme ve gelecek için tasarruf etme kombinasyonuna ayırmanız gerektiği anlamına gelir.

50/30/20 kuralıyla maaşınızın ne kadarını harcamalısınız?

50/30/20 kuralı, her maaştan sonra ne kadar harcamanız gerektiğini belirtmez. Maaşınızı harcadığınız veya biriktirdiğiniz yüzdesi büyük ölçüde %20’lik finansal hedef kategorisine bağlıdır. Ana finansal hedefiniz borcu azaltmaksa, maaşınızın daha fazlasını buna harcıyor olacaksınız. Ana finansal hedefiniz acil durum fonu biriktirmekse, maaşınızın daha fazlasını biriktiriyor olacaksınız.