Başarılı Yatırımcıların Kendine Sorduğu 6 Soru

Son bir kaç yılda rekor sayıda insanın borsaya girmesiyle, ticaret ve yatırım popüler kültürün bir parçası haline geldi. Borsa yatırımı her yerde olduğu için, bunu yapmanın kolay olduğunu düşünebilirsiniz. Bunda iyi olmak için bilmeniz gereken bazı hayati şeyler var.

İyi bir hisse senedi ve diğer yatırım portföyü oluşturmak istiyorsanız, cevaplarını bilmeniz gereken altı temel soru hakkında bilgi edinin.

1. Kişisel Mali Durumum Nasıl?

Kişisel finans ve kişisel yatırım terimleri benzer görünebilir, ancak bunları ayrı faktörler olarak düşünmek daha faydalıdır.

Kişisel finansı, yatırımın yanı sıra hayatınızdaki parayla ilgili her şey olarak düşünün. Bütçeniz, birikimleriniz, harcama alışkanlıklarınız ve borç yönetiminiz gibi endişeler kişisel finans kapsamına girebilir. Borsaya ne zaman ve nasıl gireceğinize karar verirken tüm kişisel finans resminize bakmalısınız.

Başlamak için üç aydan bir yıla kadar harcamalara eşit bir acil durum fonu oluşturun. İşinizi kaybederseniz veya kendinizi daha düşük gelirli bir durumda bulursanız hayatta kalabileceğinizden emin olun.

Sonra, kredi kartları ve bireysel krediler gibi yüksek faizli borçlardan kurtulmak için çalışın. Şu anda sahip olduğunuz veya gelecekte yapmayı düşündüğünüz yatırımlarda kazandığınızdan daha fazla faiz ödemediğinizden emin olun.

Borçlarınızı ve nakit akışınızı önceden değerlendirmek hayati önem taşır. İsteyeceğiniz son şey, bir para sorununu çözmek için yatırımlarınızı bozdurmanız gerektiğidir. Bu, servetinizi oluşturma sürecini engeller. Zaman, yumurta yuvanızın büyümesini hemen hemen her faktörden daha fazla besler.

Paranızı kontrol altına aldıktan sonra, geliriniz, rutin nakit akışınız ve yakın ila uzun vadeli hedefleriniz ve hayalleriniz için iyi çalışan bir yatırım stratejisine odaklanmanın zamanı gelmiştir.

2. Bu Paraya Ne Zaman İhtiyacım Var?

Yatırım tercihlerinizi yönlendiren para hedefleri, yatırım ufkunuza karar vermenize yardımcı olabilir. Kısa vadeli mi yoksa uzun vadeli mi yatırım yaptığınıza bağlı olarak keşfedebileceğiniz farklı yatırım stratejileri ürünleri vardır.

Diyelim ki 30’lu yaşlarınızdasınız ve bir emeklilik fonu oluşturmak istiyorsunuz. Bu, muhtemelen 30 yıllık bir yatırım zaman dilimine baktığınız anlamına gelir. Öyleyse, hisse senedi yatırımlarınız için bir al ve tut stratejisi kullanmak daha iyi olabilir.

Örneğin, Ağustos 2021 itibarıyla, S&P 500’ün ortalama 10 yıllık getirisi %13,97 idi.¹ Önümüzdeki 30 yıl için ortalama aynı getiriyi varsayarsak, S&P 500’e 1.000$’lık tek seferlik bir yatırım, bu sürenin sonunda 50.549,45$’a çıkacaktır.

Bazı yatırımcılar, yatırımlarınızın size ne kadar gelir getirdiğini gösteren sayıya odaklanır. Bu yaklaşım en basit terimlerle ele alınmalıdır.

Örneğin, 1 milyon lira yatırımınız varsa ve %5 getiri sağlıyorsa, yıllık yaklaşık 50.000 liralık yatırım geliri elde edebileceğinizden emin olabilirsiniz. İdeal olarak, ana paranıza dokunmazsınız. Bunun yerine, bu geliri genellikle temettü veya faizden toplar ve bununla yaşarsınız.

Bu yöntem hisse senetleri, yatırım fonları ve tahvillerle işe yarayabilir. İyi görünümlü ve büyüyen temettüler ödeyen yüksek kaliteli hisse senetlerinden oluşan bir sepete sahipseniz, daha iyi bir gelir elde edebilirsiniz.

Örneğin, yatırım getirisini beş yıl içinde bir araba satın almak için kullanmayı düşünüyorsanız, daha az risk almak ve kısa vadeli mevduatlar veya para piyasası fonları gibi tasarruf ürünlerine bakmak isteyebilirsiniz.

3. Ne Kadar Riski Tolere Edebilirsiniz?

Bu, yatırım yapmadan önce kendinize sormanız gereken en önemli sorulardan biridir. Bunu cevaplamanın basit bir yolu, ne kadar para kaybetmeyi göze alabileceğinizi düşünmektir.

Hisse senetlerinde veya kripto para birimleri gibi diğer varlıklarda büyük getirilerin cazibesi güçlü olabilir, ancak fiyatlardaki çılgın dalgalanmalar en sadık yatırımcıları bile ürkütebilir. 2020’den bu yana, özellikle hisse senedi alım satım uygulamalarının hisse senedi alım satımını çok kolaylaştırmasıyla, hisse senedi piyasalarına giren yatırımcı sayısında büyük bir artış yaşandı.

Birçok yatırımcı, şirketin net karı nedeniyle değil, sosyal medyada veya forumlarda yapılan abartı nedeniyle hacimde bir artış yaşayacak olan “spek hisse senetlerine” çekildi. Bu hisse senetleri genellikle aşırı değerli hale gelir ve kısa bir süre içinde büyük fiyat artışları görür, ancak aynı zamanda aynı hızla değer kaybedebilirler. Bunlardan kaçınmak veya bu tür oynak yatırımlarla dikkatli bir şekilde denemeler yapmak, risk toleransınızın bir işareti olabilir.

4. Bu, Diğer Yatırımları Korumama Yardımcı Olur mu?

Hisse senetleri en fazla riski sunma eğilimindedir ancak yüksek getiriler için en büyük potansiyeli sunar. Spektrumun diğer ucunda, tahviller genellikle ortalama olarak daha düşük getiriler elde eder ancak daha az riskle gelir.

Hisse senedi satın alıyorsanız, tüm paranızı yükselen teknoloji hisse senetlerine mi yatıracaksınız yoksa uzun süredir temettü ödeyen şirketler gibi daha savunmacı hisse senetleri satın alarak ve tutarak maruziyetinizi dağıtacak mısınız?

Bu faktörlere karar vermek, yatırım yaparken kullanmak istediğiniz stile karar vermenize yardımcı olacaktır. Ders kitabı kategorisine giremezsiniz. Önemli olan, varlıklar arasında rahatlık seviyenizi bulmaktır.

5. Bu Yatırımın Maliyetleri Nelerdir?

Hisse senedi, hatta yatırım fonu gibi bir yatırım ürünü satın alıyorsanız, bunun için belirli bir bedel ödüyorsunuz ancak bakmanız gereken başka maliyetler de var. Nasıl yatırım yapacağınızı seçmeden önce aşağıdakileri göz önünde bulundurun.

Bunun İçin Fazla mı Ödüyorum?

Özellikle hisse senetleri için değerlemeler aldatıcı olabilir. Bir hisse senedi için fazla mı ödüyorsunuz yoksa indirimli mi alıyorsunuz nasıl anlarsınız? Hisse senedi zaten çok yüksek değerlenmişse, büyük getiriler sağlamayabilir. Size para kaybettirecek bir fiyat düzeltmesine uğrayabilir. Şirketin mali sağlığı, sektörün görünümü ve emsallerinin durumu hakkında araştırma yapın ve hisse senetlerinin çok yüksek fiyatlı olup olmadığına karar verin.

Bir hisse senedine yatırım yapmak istediğinizi biliyorsanız ancak fiyattan emin değilseniz, tek seferde toplu ödeme yapmak yerine daha küçük ve parçalı yatırımlar yaparak ortalama maliyeti göz önünde bulundurun.

Ücretler ve Giderler

Hisse senetleriyle işlem yapmanın getirdiği maliyetlerin farkında olun. Genellikle her işlem için bir ücret alınır. Çok fazla işlem yapıyorsanız, bu maliyetler artabilir. İşlem ücretlerini kaldıran indirimli aracı kurumlar var ancak diğer gizli ücretlere dikkat edin.

Yatırım fonları ayrıca çok sayıda ücret ve masraf talep eder, bunlardan bazıları nettir, bazıları ise daha azdır. Örneğin, %4 ön satış ücreti veya “yükleme” ile bir yatırım fonuna 100₺ yatırırsanız, paranızın yalnızca 96₺’si gerçekten yatırıma gider.

6. Ne Kadar Vergi Ödemem Gerekiyor?

İyi bir yatırım yalnızca bir ürüne para yatırmak ve büyümesini izlemekle sonuçlanmaz. Aynı zamanda parayı çekip kullanmakla da sonuçlanır. Ancak sermaye kazancı vergileri yatırımınızın artan değerinden bir ısırık alabilir.

14 Kasım 2008 tarihinden geçerli olmak üzere, tam mükellef gerçek kişi ve kurumlar tarafından hisse senetlerinden elde edilen kazançlar için uygulanan stopaj oranı % 10’dan % 0’a (sıfır) indirilmiştir.² Ancak yeni gelecek düzenlemeler ile on binde 1 ile 3 arasında bir vergi kesinti yapılması planlanmaktadır.³

Son Olarak

Son zamanlarda borsaya olan yüksek ilgi göz önüne alındığında -pandemi nedeniyle daha da yoğunlaştı- internette hiç bu kadar yatırım tavsiyesi olmamıştı. Yararlı olsa da, bir kısmı tek beden herkese uygun bir yaklaşım gerektirir.

İdeal portföyünüzü oluşturmak için, benzersiz finansal durumunuza en uygun planı tasarlayın. Oradan, planı hedeflerinize ve rahat ettiğiniz bir yatırım stiline uyacak şekilde ayarlayın. Hisse senedi veya başka bir varlık satın almak endişe veya kaygıya neden oluyorsa, ne yaptığınızı ve paranızın nereye gittiğini düşünmek için zaman ayırmalısınız.

Günümüzde yatırıma gösterdiğimiz ekstra ilginin ortasında, bireysel yatırımcı için hiç bu kadar fazla seçenek olmamıştı. Fintech platformları ve internet araştırmaları, yatırım seçimlerinizi yapmak için ihtiyaç duyduğunuz kaynakları size sunar. Ayrıca, genel para durumunuzu değerlendirebilecek ve hayatınıza ve hedeflerinize uygun tam bir yatırım planı tasarlamanıza yardımcı olabilecek güvendiğiniz bir finansal danışmana erişiminiz olması da yardımcı olur.

1. S&P Dow Jones Indices. “S&P 500.” ↩︎
2. Garanti BBVA “Vergilendirme” ↩︎
3. Ekonomim “Kripto ve Borsa Vergisi” ↩︎