Bileşik Faizin Gücü

Albert Einstein’ın bir zamanlar evrendeki en güçlü kuvvetin bileşik ilkesi olduğunu söylediği rivayet edilir.¹ Yatırım ve finansta bu güç, bileşik getiri kavramı aracılığıyla kendini gösterir. Basit bir ifadeyle bileşik faiz, aldığınız faiz üzerinden faiz kazanmaya başlamanız anlamına gelir; bu da paranızı hızlandırılmış bir oranda katlar. Bileşik faizin gücü temelde budur.

Örneğin, 500 liranız varsa ve yılda %10 faiz kazanıyorsanız, bir yıl sonra 550 liranız olur. Daha sonra, gelecek yıl bu 550 lira üzerinden %10 faiz kazanırsanız, ikinci yılın sonunda 605 lira elde edersiniz. Süreç, en sonunda başlangıçtaki 500 liranız, kazandığınız faiz miktarının gölgesinde kalana kadar devam eder.

Bu, birçok üst düzey yatırımcının servetlerini oluşturmada başarıya ulaşmasının bir yoludur. Ancak bu yalnızca en iyi yatırımcılar için geçerli değildir; tasarruf hesapları ve yatırım portföyleri aracılığıyla bileşik faizin gücünden yararlanabilirsiniz.

Ne Kadar Bileşik Faiz Kazanabileceğinizi Ne Belirler?

Paranızın bileşikleşme oranını etkileyebilecek üç ana faktör vardır:

• Yatırımınızın getiri oranı veya kârı: Örneğin, temettü ödeyen hisse senetlerine yatırım yapıyorsanız bu, sermaye kazançlarından ve temettülerden elde ettiğiniz toplam kâr olacaktır. Bir tasarruf hesabına para yatırıyorsanız, bu yıllık faiz getirisi olacaktır.
• Zaman: Paranıza kendini geliştirmesi için ne kadar çok zaman verirseniz, o kadar çok birleşir. Örneğin, her şey eşit olduğunda, paranız 10 yıllık bir dönemde, beş yıllık bir dönemde olduğundan daha fazla artacaktır.
• Vergi oranı ve faiziniz üzerinden ne zaman vergi ödemeniz gerektiği: Hiç vergi ödemek zorunda kalmazsanız çok daha fazla paraya sahip olursunuz.

Bileşik Faiz ve Paranın Zaman Değeri

Bileşik faizin arkasındaki temel, paranın değerinin alındığı zamana bağlı olarak değiştiğini belirten paranın zaman değeri kavramıdır. Bugün 100₺’ya sahip olmak onu birkaç yıl sonra almaktan daha iyidir çünkü temettü ve faiz geliri elde etmek için yatırım yapabilirsiniz. Bileşik, bu paranın büyümesine izin verir. Eğer o 100 lirayı almak için iki yıl beklerseniz, iki yıllık bileşik faiz kazanma fırsatını kaçırmış olursunuz. Buna fırsat maliyeti denir.

Fırsat maliyeti, bir eylemin seçilmemesi durumunda olası kazançların kaybedilmesidir. Bu durumda fırsat maliyeti, o paraya yatırım yapmadığınız takdirde faizle alamadığınız para miktarına eşittir.

Önceki örneğimizde, 500₺’yı yıllık %10 faizli bir hesaba yatırmazsanız, yılda 50₺ veya daha fazla faiz kazanma fırsatını kaybedersiniz. 10 yıl içinde 500 liranız 1.296,87 lira olabilir. Ancak yatırım yapmazsanız 10 yıl sonra hala 500 lira olacaktır.

Paranın zaman değerini anladığınızda, zenginlik yaratmanın bileşenlerinin sabır ve sabır olduğunu göreceksiniz.

İşte başka bir örnek: Diyelim ki 30 yaşındasınız ve 65 yaşında emekli olduğunuzda 1 milyon dolara sahip olmak istiyorsunuz. Yatırımınızın yıllık %8 getirisi olan bir hesapta ayda 800 dolar biriktirmeyi göze alabilirsiniz. Hedefinize ulaşabilecek misiniz? Bileşik faiz hesaplayıcıyı kullanarak, aylık 800 doları 29 yıl sonra, yani emekli olmayı planladığınızdan altı yıl önce, 1 milyon dolara çevirebileceğinizi görebilirsiniz.

Zaman İçinde Bileşik Faiz Sonuçları

Bileşik faizin gücünü anlamanın bir başka yolu da, servetinizin zaman içinde ne kadar katlanabileceğini gösteren bileşik faiz tablosuna değerler koymaktır.

10.000 ₺ tutarındaki toplu parayı bir kenara bırakan bir yatırımcı olduğunuzu hayal edin. Zamanın ve farklı getiri oranlarının bu yatırım üzerindeki etkisini görmek için aşağıdaki tabloya göz atın. Zamanla para biriktirmek büyük bir servetin tek anahtarı değildir; Bileşik faiz önemli bir rol oynuyor.

Örneğin, bugün 10.000 lira yatırım yapıp bunu hazine bonolarına yatıran ve önümüzdeki 50 yıl boyunca yılda ortalama %4 kazanç elde eden 20 yaşındaki bir kişi, eğer satın almalar vergisiz bir şekilde yapılmışsa, 71.067 liraya sahip olacaktır. Hisse senetlerine ve gayrimenkule yatırım yapıp aynı sürede yıllık ortalama %12 getiri elde etselerdi, ellerinde 2.890.022 lira kalacaktı. Daha yüksek getiri sağlayan varlık sınıflarının eklenmesi, bileşik faizin gücü sayesinde 40 kat daha fazla parayla sonuçlanacaktır.

Bileşik Faiz Gençleri ve Tasarruflarını Nasıl Etkileyebilir?

Gençlik yıllarınız geleceğe para biriktirmeye başlamak için iyi bir zamandır. Bir ev satın almak veya emekli olmak için ihtiyaç duymadan önce bu paranın büyümesi için zamanınız olduğundan, bileşik faizden büyük ölçüde yararlanabilirsiniz. Bileşik faiz kazanmaya başlamanın kolay bir yolu, yüksek getirili bir tasarruf hesabı açmak ve bu hesaba her ay belirli bir miktarda katkıda bulunmaktır. Zamanla paranız çok artabilir ve servetinizi oluşturmanıza olanak sağlayabilir. Bir tasarruf hesabında yalnızca küçük miktarda faiz kazanabilseniz de, bileşik faiz zamanla artabilir. Örneğin, yüksek getirili bir tasarruf hesabına ayda 50₺ katkıda bulunduysanız ve yılda %0,5 faiz kazandıysanız, 20 yıl sonra 12.000₺’ın üzerinde paranız olabilir.

Tasarruf kısmını kapattıktan sonra, potansiyel olarak daha fazla bileşik faizden faydalanmak için yatırım yapmayı deneyebilirsiniz. Örneğin bir yetişkinin yardımıyla yatırım hesabı açtığınızı varsayalım (yatırım yapmak için genellikle 18 yaş ve üzerinde olmanız gerekir). Yatırım hesabına 40 yıl boyunca ayda 100₺ katkıda bulunduysanız ve her yıl %10’luk bir yatırım getirisi elde ettiyseniz, paranız 530.000₺’ın üzerine çıkabilir. Aşağıdaki grafikten bunun nasıl çalıştığını inceleyebilirsiniz.

Daha Yüksek Getiri Oranı Çoğunlukla Daha Fazla Riskle Birlikte Gelir

Tasarruflarınızdan veya yatırımlarınızdan daha yüksek bir getiri elde etmek için ne gerekiyorsa yapmak isteyebilirsiniz, ancak bu aynı zamanda tehlikeli de olabilir çünkü daha yüksek oranlar genellikle daha yüksek risk getirir. Yol boyunca ne kadar başarılı olursanız olun, yatırım yaptığınız aylık bütçe miktarından fazlasını kaybetme olasılığından her zaman kaçınmalısınız.

Riskinizi azaltmak için tüm yatırım olanaklarınızı göz önünde bulundurun. Yüksek getirili bir tasarruf hesabıyla başlayabilir ve bu paradan her yıl makul miktarda faiz kazanabilirsiniz. Ayrıca paranızdan faiz kazanma şansı sunan mevduat hesapları ve para piyasası fonları da vardır. Hisse senetleri, tahviller, borsada işlem gören fonlar (ETF’ler), endeks fonları ve yatırım fonları da incelenmesi gereken yatırımlardır. Portföyünüze çeşitli yatırımlar eklemek, bu riski çeşitlendirmenize ve bileşik faizin gücü ile servetinizi oluşturmanıza yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)

Bileşik faiz nedir?

Bileşik faiz, ana para üzerinden kazandığınız faizin üzerine faiz kazanmanızdır. Örneğin, 100₺ ile başladıysanız ve bir yılda %10 faiz kazandıysanız, bir yıl sonra 110₺’a sahip olursunuz. Eğer bir yıl boyunca bu 110₺’ın %10’unu kazanırsanız, 121₺’a sahip olursunuz. Bileşik faiz, orijinal anaparanıza uygulanan faiz ile birinci yılda kazandığınız faiz nedeniyle ikinci yılda kazandığınız paradır.²

Bileşik faizi nasıl hesaplarsınız?

Bileşik faiz, bileşik faiz hesaplayıcısı yardımıyla kolayca hesaplanabilir. Ancak bunu manuel olarak yapmak istiyorsanız şu formülü uygulamanız gerekir: Yıllık faiz oranınızı ana başlangıç değerinizle çarpın. Sonucu ana başlangıç değerine ekleyin. Bu sizin yeni temel değerinizdir. İşlemi tekrarlayın. Örneğin, %10 x 100 ₺ = 10 ₺, 10 ₺ + 100 ₺ = 110 ₺, 110 ₺ yeni anapara bakiyenizdir.

Bileşik faizi nasıl elde edersiniz?

Bir çeşit yıllık getiri oranı sunan bir finansal hesap açarak bileşik faiz alabilirsiniz. Örneğin, mevduat faiz oranı %10 olan bir birikim hesabı açabilir, bileşik faiz almak ve paranızı büyütmek için bu hesaba her ay katkıda bulunabilirsiniz.

Basit ve bileşik faiz arasındaki fark nedir?

Basit faiz yalnızca anapara bakiyesi üzerinden hesaplanırken, bileşik faiz hem anapara hem de halihazırda kazanmış olduğunuz faizler üzerinden hesaplanır. Yani 100 liranız varsa ve bu 100 liralık anapara bakiyesinin %10’unu her yıl kazanırsanız, basit faiz kazanıyorsunuz demektir. Yeni bakiyeye her yıl %10 faiz uygulansaydı (birinci yılda 100₺, ikinci yılda 110₺, vb.) bileşik faiz kazanırdınız.

1. U.S. Securities and Exchange Commission. “Investor Bulletin: World Investor Week.” ↩︎
2. Investor.gov. “What Is Compound Interest?” ↩︎