Daha Fazla İş Yaratmanın 8 Yolu

Tüm iş yaratma stratejilerinin amacı sağlıklı ekonomik büyümeyi teşvik etmektir. Ekonomistler %2-%3 arasındaki yıllık büyümenin sürdürülebilir olduğu konusunda hemfikirdir.¹ Bu genellikle iş gücüne giren yeni işçileri istihdam etmek için ayda 150.000 yeni iş eklenmesini gerektirir. Serbest piyasa ekonomisinde, büyüme sağlıklı olduğunda hükümetin hiçbir şey yapmasına gerek yoktur; kapitalizm küçük işletmeleri rekabet etmeye teşvik ederek tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamanın daha iyi yollarını yaratır.

Sağlıklı bir ekonomi bile iş döngüsünün balonlarına ve patlamalarına tabidir. Ekonomi durgunluğa girdiğinde, hükümet işsizliğe çözümler üretmelidir. İş büyümesini teşvik etmek için genişleyici para ve mali politikalar kullanabilir. İşte paranın karşılığını en iyi şekilde veren sekiz iş yaratma stratejisi.

Faiz Oranlarını Azaltın

Genişletici para politikası, TCMB gibi bir merkez bankasının ekonomiyi canlandırmak için araçlarını kullanmasıdır; genellikle para arzını artırmak için politika faiz oranını düşürür, bu da likiditeyi artırır ve bankalara borç vermek için daha fazla para verir. Sonuç olarak, konut kredisi ve diğer faiz oranları düşer. Daha ucuz kredi ile tüketiciler daha fazla borç alabilir ve daha fazla harcayabilir, bu da işletmelerin artan talebi karşılamak için genişlemesine olanak tanır. Bu artan talep, şirketlerin daha fazla çalışan işe almasını ve onlara daha fazla satın alma gücü vermesini sağlar.

TCMB ayrıca niceliksel genişleme yoluyla para arzını artırabilir; bu, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, ipotek destekli menkul kıymetler ve diğer borç türlerini satın almak için havadan kredi yarattığı zamandır. Türkiye’nin borcunu artırmadan krediyi kullanılabilir hale getirerek ekonomiye hızla milyarlarca lira koyabilirler. Ayrıca, TCMB gereksinimini düşürmek ve iskonto penceresindeki oranı düşürmek gibi birçok başka araçları da vardır; bu, bir durgunluk yaklaşırken ilk yapılması gereken şeydir çünkü kararlar düzenli Para Politikası Kurulu toplantısı aracılığıyla hızla alınabilir.

Bunun en büyük dezavantajı banka kredilerine dayanması ve doğrudan tüketicilerin cebine para koymamasıdır. Talebi canlandırması altı ay veya daha fazla sürebilir. Ayrıca ciddi bir durgunluk başladığında da işe yaramaz çünkü kredilere fazla talep olmayacaktır. İnsanlar borç almak için kendilerini çok fakir hissederse, faiz oranlarının ne kadar düşük olduğu önemli değildir. Durgunluk devam ederse, bankalar borç alanların kredi puanları düştüğü için kredi vermek istemezler. Bir diğer dezavantajı ise, genişleyici para politikasının aşırıya kaçıldığında enflasyonu tetikleyebilmesidir. Bunun olmasını önlemek için, merkez bankası durgunluk biter bitmez faiz oranlarını artırmaya başlamalıdır.

Kamu Hizmetlerine Harcama

Massachusetts Üniversitesi Amherst’te yapılan bir araştırma, tüm hükümet harcamalarının eşit yaratılmadığını buldu. En uygun maliyetli olanlar yollar, köprüler ve diğer kamu işleri inşa etmektir. Kamu işlerine harcanan 1 milyar dolar binlerce iş yaratabilir. Kamu işleri insanları doğruca işe koyduğu için iş yaratır. Hükümet, onay sürecinde olan inşaat projelerini hızla finanse edebilir. Müteahhitleri işe alabilir, belediyelere para gönderebilir veya doğrudan işçileri işe alabilir.

İşsizlik Ödeneklerine Harcama

Bir diğer uygun maliyetli çözüm ise işsizlik yardımlarıdır. İşsizlik yardımları çok sayıda iş yaratır çünkü işsizler aldıkları tüm yardımları harcamak zorundadır ve market, giyim ve konut gibi temel ihtiyaçlarını hemen satın alma eğilimindedirler. Perakendeciler ve üreticiler artan talebe ayak uydurmak için daha fazla işçi alarak yanıt verirler.

Bu yardımlar ayrıca işsizlerin evsiz kalmasını önlemeye yardımcı olur. Sabit bir adreslerini kaybederlerse iş bulmaları daha zor olur.

Yeni İşe Alınanlar İçin İşletme Bordro Vergilerini Kesin

Vergi kesintileri, ailelerin veya işletmelerin kazandıkları paranın daha fazlasını elinde tutmasını sağlayarak iş yaratır. Buradaki fikir, tüketicilerin daha fazla şey satın alması ve böylece talebin canlanmasıdır. İşletmeler, çok ihtiyaç duyulan çalışanları işe almak için vergi teşviklerini kullanır. Şirketler vergi tasarruflarını dört yoldan biriyle kullanır ve bunların hepsi iş büyümesini sağlamak için gereken talebi artırır:

Fiyatları düşür
Çalışan ücretlerini artır
Daha fazla malzeme satın al
Doğrudan daha fazla çalışan işe al

Arz yönlü ekonomi, sızma ekonomisi ve Laffer Eğrisi teorilerine göre, işletmeler ve zenginler üzerindeki vergi kesintileri ekonomiyi büyümeye doğru yönlendirir. Daha az vergi ve elden çıkarılacak daha fazla servetle, şirketler ve üst gelir grubundakiler çok daha fazla harcama yapabilir ve yeni işlere talep yaratan faaliyetlerde bulunabilirler.

Savunma Harcamaları ve İş Yaratımı

Massachusetts Amherst Üniversitesi’nin bir araştırmasına göre, savunma harcamalarına harcanan her 1 milyar dolar için 8.555 iş yaratıyor; bu bulgu birçok insanı şaşırtıyor. Günümüzde askeri personelin maaşlarından daha fazla harcama insansız hava araçlarına, F-16’lara ve uçak gemilerine yapılıyor.

Genişletici Maliye Politikası Kullanımı

Genişletici mali politika, durgunluk başladığında veya ciddileştiğinde en iyi şekilde çalışır. Vergi afları, tüketicilerin ve işletmelerin ceplerine doğrudan daha fazla para koyarak iş yaratır. İsteğe bağlı harcamalar, işçileri doğrudan işe alarak, işçileri işe almaları için işletmelere sözleşmeler göndererek veya belediyelere işçileri işten çıkarmak zorunda kalmamaları için sübvansiyonları artırarak iş yaratır.

Mali politikanın bir dezavantajı, yasa koyucuların vergi kesintilerinin mi yoksa artan harcamaların mı daha uygun maliyetli olduğu konusunda fikir ayrılığına düşmeleridir; bu da eylemi geciktirebilir.

İş Yaratma İstatistikleri

İş yaratma istatistiklerine bakarken, tüm işlerin eşit yaratılmadığını unutmayın. Kamu işlerine yapılan harcamalar, işsizlik oranını başarılı bir şekilde azaltacak inşaat işleri yaratır, ancak aynı sayıda daha iyi ücretli yüksek teknoloji işi yaratılsa olacağı kadar talebi teşvik etmeyebilir.

Devlet Başkanları Yeni İş Sahaları Açabilir

Türkiye’de istihdam artışı, ekonomik büyüme ve uygulanan politikaların etkisiyle dönemsel farklılıklar göstermektedir. Özellikle 2017 yılında, istihdam seferberliği ve teşviklerin etkisiyle kayda değer bir artış yaşanmıştır. Eylül 2017 döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam istihdam 1.233.000 kişi artmıştır. Bu dönemde tarım dışı istihdam 1.036.000 kişi, tarım istihdamı ise 197.000 kişi artış göstermiştir.²

Ayrıca, 2013 yılında tarım dışı sektörlerde güçlü istihdam artışı gözlenmiştir. Ancak bu artış yıl içerisinde giderek yavaşlamış; yılın ilk yarısında ortalama %5,3 oranında artış gösteren tarım dışı istihdam, ikinci yarısında %2,8 oranında artmıştır. Tarım istihdamı ise 2013 yılında %1,7 oranında daralmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)

İş yaratma konusunda hükümetin rolü nedir?

Hükümetin uygun rolü, iş büyümesinin gerçekleşebilmesi için destekleyici bir ortam sağlamaktır. Bu, iş yaratmayı destekleyen politikalar yürürlüğe koymayı içerir.