Kişi Başına Düşen GSYİH Nedir?

5 ay önce
Kişi Başına Düşen GSYİH Nedir?

Kişi Başına Düşen GSYİH Nedir?

Kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla veya kişi başına düşen GSYİH, bir ülkenin ekonomik çıktısının, ülke nüfusuna göre bir ölçüsüdür. Ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasını toplam nüfusuna böler.

Kişi Başına GSYİH Nedir

Bir ülkenin GSYİH’si veya gayri safi yurtiçi hasılası, bir ülkenin mal ve hizmetlerinin belirli bir zaman dilimindeki, genellikle bir yıl boyunca parasal değerini hesaba katarak hesaplanır. Ekonomik faaliyetin bir ölçüsüdür. Bu servet miktarı, kişi başına düşen GSYİH’sini bize bildirmek için ülkenin nüfusu arasında bölünür.

Örneğin, Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, 2023’deki Türkiye GSYİH’si yaklaşık 1,02 trilyon dolardı. Nüfusa göre Türkiye’de kişi başına düşen GSYİH’nin 13 bin 243 dolar olduğu anlamına gelir.1

Kişi Başına GSYİH Nasıl Çalışır

Esasen, kişi başına düşen GSYİH, bir ülkenin orada yaşayan her kişi başına düşen ekonomik çıktısını belirlemek için bir ölçüt görevi görür. Genellikle, daha az nüfusa sahip zengin ülkeler daha yüksek kişi başına düşen GSYİH’ye sahip olma eğilimindedir. Hesaplamayı yaptığınızda, servet daha az sayıda insan arasında dağılır ve bu da bir ülkenin GSYİH’sini artırır.

Kişi başına düşen GSYİH’nin bir ülkenin ekonomik çıktısını toplam nüfusuna bölmesi, onu bir ülkenin yaşam standardının iyi bir ölçüsü yapar, özellikle de size bir ülkenin her bir vatandaşına ne kadar refah hissettirdiğini söylediği için.

Kişi Başına GSYİH Nasıl Hesaplanır

Formül, GSYİH’nin nüfusa bölünmesidir. Bir ülkedeki tek bir zaman noktasına bakıyorsanız, o zaman mevcut nüfusa bölünen normal “nominal” GSYİH’yi kullanabilirsiniz. “Nominal”, kişi başına düşen GSYİH’nin cari dolar cinsinden ölçüldüğü anlamına gelir.2

Ülkeler arasındaki kişi başına düşen GSYİH’yi karşılaştırmak istiyorsanız, satın alma gücü paritesi adı verilen bir ölçüt kullanmanız gerekir. Benzer mallardan oluşan bir sepeti karşılaştırarak ekonomiler arasında eşitlik yaratır. Bir ülkenin para birimini, yalnızca döviz kurlarıyla ölçülen değerine göre değil, o ülkede satın alabileceklerine göre değerlendiren karmaşık bir formüldür.

Dünya Ekonomileri ve SAGP Kullanılarak Kişi Başına GSYİH

ABD, Çin ve Hindistan’ın ardından nüfus bakımından üçüncü büyük ülkedir. CIA World Factbook’a göre (aşağıdaki tüm karşılaştırmalar buna dayanmaktadır), ABD’nin 2020 yılı reel satın alma gücü paritesi GSYİH’si 60.200 dolar olarak gerçekleşti ve bu da ülkeyi sıralamada 17. sıraya yerleştirdi. Türkiye ise 34.300 dolar ile 71. oldu.3

Not
Kişi başına düşen GSYİH, farklı nüfus büyüklüklerine sahip ülkelerin refahını karşılaştırmanıza olanak tanır.

Hem en büyük ekonomiye hem de en fazla nüfusa sahip olan Çin’in kişi başına düşen GSYİH’si 16.400 dolar. Bu onu listede 102. sıraya yerleştiriyor.

Dünyanın en kalabalık ikinci ülkesi olan Hindistan’ın kişi başına düşen GSYİH’si 6.100 dolar olarak tahmin ediliyor ve World Factbook’un listesinde 163. sırada yer alıyor.

Kişi Başına En Yüksek GSYİH’ye Sahip Ülkeler

Kişi başına en yüksek ekonomik üretime sahip ülkelerin gelişen ekonomileri ve az sayıda sakini vardır. CIA World Factbook’a göre kişi başına düşen en yüksek 10 GSYİH şunlardır:

  1. Lihtenştayn: 139.100 Dolar
  2. Monako: 115.700 dolar
  3. Lüksemburg: 110.300 Dolar
  4. Singapur: 93.400 Dolar
  5. İrlanda: 89.700 Dolar
  6. Katar: 85.300 Dolar
  7. Man Adası: 84.600 Dolar
  8. Bermuda: 81.800 dolar
  9. Cayman Adaları: 73.600 Dolar
  10. Falkland Adaları: 70.800 Dolar

Kişi Başına GSYİH’sı En Düşük Ülkeler

CIA World Factbook’a göre, kişi başına düşen GSYİH’ye göre dünyanın en fakir ülkeleri:

  1. Burundi: 700 $
  2. Somali: 800 $
  3. Orta Afrika Cumhuriyeti: 900 $
  4. Kongo Demokratik Cumhuriyeti: 1.100 $
  5. Nijer: 1.200 $
  6. Mozambik: 1.200 $
  7. Liberya: 1.400 $
  8. Malavi: 1.500 $
  9. Madagaskar: 1.500 $
  10. Çad: 1.500 $

Temel Çıkarımlar

  • Kişi başına düşen GSYİH, bir ülkenin ekonomik çıktısının nüfusuna bölünmesiyle elde edilir.
  • Bir ülkenin yaşam standardının iyi bir temsilidir.
  • Ayrıca vatandaşların ülkelerinin ekonomisinden ne kadar faydalandığını da açıklar.
  • Satın alma gücü paritesi, ortak bir mal ve hizmet sepetine dayalı standartlaştırılmış bir ölçüt kullanarak farklı ülkelerin ekonomik çıktısını karşılaştırır.
  1. TÜİK “Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2023” ↩︎
  2. The World Bank. “What Is the Difference Between Current and Constant Data?” ↩︎
  3. CIA World Factbook. “Real GDP Per Capita.” ↩︎

İlişkili Yazılar